Sepsa to jeden z największych problemów XXI wieku. Według aktualnych wyników badań epidemiologicznych rocznie na świecie zapada na nią 48,8 mln. osób, a śmierć w jej wyniku ponosi 11 mln osób. Szybkie diagnozowanie pacjentów z sepsą jest obecnie kwestią priorytetową.
prof. dr hab. n. med. Andrzej Kübler, prof. dr hab. n. med. Waldemar Goździk
Te zatrważające dane pokazują jak bardzo potrzebne są rozwiązania systemowe, które pozwolą rozpoznawać ją we wczesnym stadium. Podczas XXXIII Konferencji „Postępy w Anestezjologii i Intensywnej Terapii” i IV Kongresu „Pokonać Sepsę” – prof. dr hab. n. med. Andrzej Kübler, zaapelował do Ministerstwa Zdrowia w sprawie konieczności powołana Zespołu Ekspertów ds. Przeciwdziałania Sepsie. Głównym założeniem działalności Zespołu byłoby podniesienie skuteczności rozpoznawania i poprawy wyników leczenia sepsy.
Sepsa – coraz większy problem społeczny
Sepsa jest zagrażającą życiu reakcją organizmu na zakażenie. Dochodzi wtedy do dysfunkcji ważnych dla życia narządów. Najczęściej przyczyną sepsy są zakażenia układu oddechowego, infekcje w obrębie jamy brzusznej, zapalenie opon mózgowych i infekcje układu moczowego, może ją jednak wywołać każde zakażenie. Sepsa – może wystąpić w każdym wieku, jednak są grupy, które są na nią najbardziej narażone. Należą do nich: noworodki, niemowlęta w pierwszych 6 miesiącach życia, osoby po 65 roku życia, pacjenci z upośledzoną odpornością oraz osoby chorujące przewlekle.
Każdego roku sepsa powoduje więcej zgonów niż wszystkie nowotwory. Opublikowane na łamach pisma “Lancet” w stycznia 2020 roku wyniki badań pokazują, że obecnie na świecie na sepsę zapada 48,8 mln osób, a śmierć z jej powodu dotyka aż 11 mln osób.
Warto także zwrócić uwagę, że dwa lata pandemii COVID-19 wpłynęły znacząco na wzrost liczby przypadków sepsy z powodu infekcji wirusowej. Pacjenci leczeni na OIT z zagrażającą życiu niewydolnością narządową z powodu koronawirusa mieli objawy sepsy i zmarli wśród objawów sepsy. Niedawna globalna analiza przypadków COVID-19 leczonych na Oddziałach Intensywnej Terapii wykazała że objawy sepsy występowały u 79% leczonych. Obserwacje prowadzone w polskich OIT wskazują, że u ponad 90% pacjentów leczonych z powodu COVID-19 występowały objawy sepsy.
Niezbędnym elementem pozwalającym na odwrócenie rosnącego trendu występowania zakażeń krwi, sepsy jest wprowadzenie rejestru przypadków sepsy. Pozwoli to wykazać, ilu pacjentów choruje rocznie na sepsę i ilu umiera. W Polsce pacjenci diagnozowani są często w momencie, kiedy choroba jest już zaawansowana, a szanse na wyleczenie są wówczas ograniczone.
Objawy zakażenia są nieswoiste i stwarzają trudności diagnostyczne. W diagnostyce sepsy niezmiernie istotne jest jak najszybsze wykonanie badań mikrobiologicznych. W tym celu pobiera się materiały na tzw. posiew. Najważniejszym materiałem dla potwierdzenia sepsy jest krew. Niestety, zdaniem ekspertów, w Polsce posiewy krwi wykonywane są zbyt rzadko i nie zawsze prawidłowo.
Jakie zmiany ustawowe powinny dotyczyć sepsy?
Podczas XXXIII Konferencji „Postępy w Anestezjologii i Intensywnej Terapii” i Kongresu IV Kongresu „Pokonać Sepsę” – prof. dr hab. n. med. Andrzej Kübler, zaapelował do Ministerstwa Zdrowia w sprawie konieczności powołana Zespołu ds. Przeciwdziałania Sepsie. Głównym zadaniem zespołu będzie opracowanie i wdrożenie w polskim systemie opieki zdrowotnej kompleksowego programu zwalczania sepsy, a także podniesienie skuteczności, rozpoznawania i poprawy wyników jej leczenia. Obecni na konferencji Polscy eksperci zwrócili uwagę, że powołanie Zespołu ds. Przeciwdziałania Sepsie jest teraz priorytetem i niezwłocznie powinny zostać wdrożone poniższe działania, które pozwolą skutecznie walczyć z sepsą.
- Powołanie Zespołu Eksperckiego przy Ministerstwie Zdrowia., który opracuje Narodową Strategię ds. Walki z Sepsą.
- Powołanie w szpitalach wielodyscyplinarnych zespołów, zajmujących się rozpoznawaniem i leczeniem sepsy. Aby zmniejszyć liczbę pacjentów, których dotyka sepsa, należy wdrożyć dobrze funkcjonujące zespoły szybkiego reagowania, monitorować i oceniać skuteczność działań profilaktycznych i leczniczych.
- Ustandaryzowanie procedur obligujących pobieranie krwi na posiew, jej przechowywania, transportu i właściwej interpretacji wyników w przypadku podejrzenia wystąpienia sepsy, co pozwoli w krótkim czasie postawić trafną diagnozę w stanie zagrożenia życia. Posiew krwi stanowi podstawową metodę diagnostyczną umożliwiającą prawidłowe rozpoznanie i leczenie sepsy.
- Wprowadzenie do systemu opieki zdrowotnej jedenastej rewizji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-11), która zawiera odpowiednie kodowanie dla sepsy.
- Wprowadzenie Krajowego Rejestru Przypadków Sepsy, który pozwoli na skuteczne oszacowanie epidemiologiczne występowania sepsy i związanego z nią ryzyka.
- Włączenie edukacji na temat sepsy do wszystkich programów szkolenia medycznego, przeddyplomowego i podyplomowego, mającego na celu poprawę wiedzy na temat sepsy, jako globalnego zagrożenia zdrowotnego.
- Podnoszenie świadomości społeczeństwa na temat sepsy poprzez programy edukacyjne.
